DỆT KIM ĐOÀN TẤT THÀNH

Nhà báo Jamal Khashoggi (Ảnh: Reuters)

Không lâu sau khi nhà báo Jamal Khashoggi bị sát hại hồi tháng trước tại lãnh sự quán Ả rập Xê út ở Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, một thành viên trong nhóm bị nghi là “biệt đội sát thủ” đã thông báo với cấp trên qua điện thoại rằng “hãy nói với ông chủ của ông” về việc các đặc vụ đã hoàn thành nhiệm vụ của họ. Theo 3 nguồn tin biết về đoạn băng ghi âm vụ sát hại nhà báo Khashoggi do tình báo Thổ Nhĩ Kỳ cung cấp, có các nghi vấn cho rằng “ông chủ” ở đây có thể là Thái tử Ả rập Xê út Mohammed bin Salman.

Theo New York Times, đoạn băng ghi âm này đã được Thổ Nhĩ Kỳ chia sẻ với Giám đốc Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) Gina Haspel hồi tháng trước. Giới chức tình báo coi đây là bằng chứng mạnh mẽ nhất cho thấy Thái tử Mohammed có thể liên quan tới cái chết của nhà báo Khashoggi - người từng định cư tại bang Virginia, Mỹ và là cây bút bình luận của báo Washington Post.

Các nguồn tin cho biết người thực hiện cuộc điện thoại bằng tiếng Ả rập để yêu cầu thông báo với “ông chủ” về kế hoạch liên quan tới cái chết của nhà báo Khashoggi là Maher Abdulaziz Mutreb, một trong 15 đặc vụ do Ả rập Xê út phái tới Istanbul để gặp ông Khashoggi. Mặc dù cuộc điện thoại không nhắc đến tên của “ông chủ”, song giới chức tình báo Mỹ nhận định đây có thể là Thái tử Mohammed.

Các sĩ quan tình báo Thổ Nhĩ Kỳ đã nói với các quan chức Mỹ rằng họ tin Mutreb, sĩ quan an ninh thường xuyên tháp tùng Thái tử Mohammed trong các chuyến công du, đã nói chuyện với một trong số các trợ lý của thái tử. Mặc dù việc dịch nghĩa tiếng Ả rập có thể khác nhau theo từng phiên bản, song các nguồn tin cho biết Mutreb đã nói với trợ lý của Thái tử Ả rập Xê út những từ mang đại ý là “công việc đã hoàn thành”.

“Một cuộc điện thoại như vậy gần như là bằng chứng không thể chối cãi cho những gì mà mọi người dự đoán”, Bruce Riedel, cựu sĩ quan CIA và hiện làm việc tại Viện Brookings, nhận định.

Mutreb xuất hiện bên ngoài nơi ở của tổng lãnh sự Ả rập Xê út tại Istanbul vào hôm nhà báo Khashoggi mất tích. (Ảnh: SCMP)

Giới chức Thổ Nhĩ Kỳ nói rằng đoạn ghi âm về cuộc điện thoại khả nghi không nêu đích danh Thái tử Mohammed, trong khi giới chức tình báo và chính quyền Mỹ cũng thừa nhận đây vẫn chưa phải là bằng chứng chắc chắn khẳng định Thái tử Mohammed liên quan tới cái chết của nhà báo Khashoggi. Trong thông báo phát đi hôm 12/11, giới chức Ả rập Xê út cũng đã bác bỏ cáo buộc nói rằng Thái tử Mohammed có liên quan tới vụ việc.

Liên quan tới cụm từ “nói với ông chủ”, thông báo của giới chức Ả rập Xê út cho biết Thổ Nhĩ Kỳ đã cho phép tình báo Ả rập Xê út nghe nhiều đoạn ghi âm, nhưng phía Ả rập Xê út không thấy nhắc tới cụm từ trên trong các đoạn ghi âm đó. Phía Thổ Nhĩ Kỳ có thể sở hữu nhiều đoạn ghi âm khác nhau, song giới chức nước này có lẽ chỉ chia sẻ một cách có chọn lọc.

Cuộc điện thoại trên là một phần trong đoạn ghi âm được giới chức Thổ Nhĩ Kỳ mở cho Giám đốc CIA Haspel nghe trong chuyến đi của bà tới thủ đô Ankara của Thổ Nhĩ Kỳ hồi tháng 10. Tuy nhiên, Thổ Nhĩ Kỳ không cho phép bà Haspel mang đoạn ghi âm này về Mỹ.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan cuối tuần trước thông báo chính quyền của ông đã chia sẻ đoạn video với Ả rập Xê út, Mỹ và các đồng minh phương Tây. Mặc dù giới chức Thổ Nhĩ Kỳ đã mở đoạn ghi âm cho các cơ quan tình báo Mỹ cũng như một số nước khác nghe và cung cấp cả nội dung của đoạn ghi âm đó, song họ không giao đoạn ghi âm này cho bên phân tích độc lập.

Theo giới chức Thổ Nhĩ Kỳ, đoạn băng ghi âm đã chứa các bằng chứng cho thấy các đặc vụ Ả rập Xê út đã nhanh chóng siết cổ ông Khashoggi và phân xác nhà báo này bằng một chiếc cưa xương.

Phản ứng của Mỹ

Maher Abdulaziz Mutreb (áo vest), một trong số 15 đặc vụ Ả rập Xê út nằm trong diện nghi vấn của Thổ Nhĩ Kỳ, thường xuyên được nhìn thấy tháp tùng Thái tử Mohammed bin Salman trong các chuyến công du. (Ảnh: New York Times)

Những bằng chứng ngày càng rõ ràng, trong đó nghi ngờ sự liên quan giữa Thái tử Mohammed và cái chết của nhà báo Khashoggi, đã làm gia tăng sức ép lên Nhà Trắng. Để tránh gây tổn hại cho mối quan hệ giữa chính quyền Mỹ và Thái tử Ả rập Xê út, Washington rõ ràng không muốn đưa ra tuyên bố cứng rắn nếu chỉ dựa trên những bằng chứng chưa rõ ràng.

Thái tử Mohammed đã đẩy mạnh mối quan hệ thân thiết với Jared Kushner, con rể Tổng thống Donald Trump kiêm cố vấn cấp cao Nhà Trắng. Trong khi đó, chính quyền Trump cũng coi Ả rập Xê út là đối tác quan trọng nhất tại Trung Đông.

Một số cố vấn của Tổng thống Trump nói rằng họ cần những bằng chứng rõ ràng về sự liên quan của Thái tử Mohammed với cái chết của nhà báo Khashoggi trước khi đưa ra quyết định trừng phạt thái tử hay chính quyền Ả rập Xê út cứng rắn hơn. Tuy vậy, việc đảng Dân chủ đang dần nắm quyền kiểm soát Quốc hội Mỹ có thể sẽ làm gia tăng sức ép lên chính quyền Trump trong việc phải có những động thái cứng rắn hơn với Ả rập Xê út.

CIA và các quan chức tình báo Mỹ dự kiến sẽ trình báo trước Quốc hội trong tuần này về vụ nhà báo Khashoggi, trong khi các lãnh đạo tại Quốc hội sẽ hối thúc bà Haspel đưa ra đánh giá về cáo buộc liên quan tới Thái tử Mohammed. Về phần mình, Tổng thống Trump cũng hứa hẹn rằng sẽ công bố thêm thông tin về vụ việc vào tuần tới.

Có nhiều dấu hiệu cho thấy chính quyền Mỹ đang gia tăng lập trường cứng rắn với Ả rập Xê út. Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 11/11 đã ra thông báo cho biết Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã nói với Thái tử Mohammed qua điện thoại rằng “Mỹ sẽ bắt tất cả những ai có liên quan tới vụ giết hại nhà báo Khashoggi phải chịu trách nhiệm”.

Theo Adam Schiff, dân biểu Dân chủ tại California, người dự kiến sẽ lãnh đạo Ủy ban Tình báo Hạ viện vào năm tới, các nhà điều tra vẫn chưa có trong tay bằng chứng khẳng định chắc chắn Thái tử Mohammed có liên quan tới cái chết của nhà báo Khashoggi. Ông Schiff cam kết sau khi nhận nhiệm vụ tại ủy ban tình báo, ông sẽ điều tra cái chết của nhà báo Khashoggi và rà soát thêm các động thái khác của Ả rập Xê út tại Trung Đông, bao gồm chiến dịch quân sự của nước này tại Yemen khiến xảy ra cuộc khủng hoảng nhân đạo.

Tuy vậy, các quan chức đương nhiệm và mãn nhiệm đều nhận định rằng họ không nghĩ Tổng thống Trump sẽ từ bỏ sự ủng hộ dành cho Thái tử Mohammed do mối quan hệ gần gũi giữa các bên.

Thành Đạt

Theo New York Times